LT & NT W aglomeracji Paryża znajduje się stosunkowo niewielka miejscowość, Saint-Denis, którą odwiedza się właściwie dla jednego zabytku. Bazyliki św. Dionizego, tę bowiem uznaje się za miejsce narodzin gotyku. Pomijając to, samo miasteczko pełni raczej rolę jednej z wielu sypialni Paryża i słynie z tego, że to istna mieszanka narodowościowa. Mówi się, że mieszkają tu przedstawiciele jakiś 135 różnych nacji.
Spis treści
Kult świętego Dionizego we Francji
Aż do trzeciego wieku istniała tu niewielka miejscowość Catolacus i przez lata nie miała właściwie żadnego znaczenia. Do czasu, gdy pochowano tu świętego Dionizego, pierwszego biskupa Paryża, i męczennika zabitego na Montmarcie. Pogrzebano go właśnie w tej niewielkiej wiosce. Wiąże się z tym także legenda, według której na szczycie Montmartu odcięto mu głowę. Dionizy wziął ją pod rękę i ruszył na północ i doszedł tak do miejsca, w którym go pochowano. Dlaczego faktycznie tu złożono jego zwłoki, właściwie nie wiadomo. Natomiast po śmierci rozpoczął się jego kult, a jego grób stał się sanktuarium do którego przybywali pielgrzymi. Kult pomogła rozpowszechnić także późniejsza patronka Paryża, święta Genowefa. Święty Dionizy stał się patronem Francji, zaś miejscowość nazwano Saint-Denis na jego cześć. Podczas Rewolucji Francuskiej, gdy zwalczano religię, miasto przez dziesięć lat nazywano Franciade. Za czasów Napoleona przywrócono poprzednią i bieżącą nazwę.
Saint-Denis i grobowce królów
Rozwój Saint-Denis to w dużej mierze zasługa króla Dagoberta I. Ten frankoński władca kazał przebudować kaplicę, czyniąc ją zakonem królewskim, którym opiekowali się benedyktyni. Przy okazji nadał miejscowości wiele przywilejów, jak choćby prawo do organizowania rynków (tak na przykład rozwinęło się Monachium). W roku 639 Dagobert I został pochowany w Saint-Denis, a potem stało się to tradycyjnym miejscem pochówku wielu królów Francji. Znaczenie opactwa rosło. W raz z nim, wiele lat później, wpływowy opat Suger, doradca królewski, doprowadził do całkowitego przebudowania bazyliki. Nowy budynek wzniesiono w nieznanym dotychczas stylu – gotyku. Wykorzystano do tego lokalne pokłady wapienia. Konsekracja miała miejsce w 1144.
Nazwę gotyk (styl gotycki) nadał Giorgio Vasari w swoich żywotach słynnych artystów. Nie wziął on jednak pod uwagę tego, że styl ten narodził się we Francji, myślał, że to coś, co przyszło z barbarzyńskich Niemiec, stąd uznał, że to styl gotów. Gdy w romantyzmie doceniono kunszt gotyku (i powstał neogotyk), pojawiły się zakusy by zmienić nazwę stylu, ale ta się przyjęła i tak już zostało.
Gotycka bazylika w Saint-Denis
W nowoczesnej jak na tamte czasy architekturze wykorzystano sklepienie krzyżowo-żebrowe. Pozwoliło ono odciążyć ściany, które ozdobiono witrażami. Same witraże w Saint-Denis są wyjątkowe. Na fasadzie umieszczono zaś rozetę, co potem było kopiowane w innych francuskich kościołach gotyckich, z paryską Norte-Dame na czele. Prace nad bazyliką zakończono dopiero w XIII wieku. Warto zwrócić uwagę na to, że Suger był projektantem, nie tylko osobą zarządzającą powstaniem tego kościoła. Bazylika była bardzo nowoczesna, ale pewne elementy gotyku już istniały w trochę wcześniejszych budowlach, acz porozrzucane. Tu w Saint-Denis, za sprawą Sugera, połączono je w jedno i właśnie dlatego często uważa się ten kościół za pierwszą świątynię w stylu gotyckim. Stylu, który do dziś nie umarł i nadal w różnych formach jest wciąż praktykowany (np. Sagrada Familia w Barcelonie).
Jednocześnie w czasach Sugera wrócono do chowania tutaj królów Francji. Pierwszym z nich był Ludwik VI Gruby. Sto lat później, Ludwik IX Święty zdecydował o przeniesieniu szczątków swoich poprzedników do tego miejsca, wzniósł im też tablice epitafijne. Od XIV wieku chowano tu ciała monarchów, serca zaś były grzebane gdzieś indziej. Ostatnim pochowanym tu królem jest Ludwik XVIII Burbon. Dziś znajdują się tu nagrobki 43 królów francuskich, 32 królowych i 63 książąt (Dagoberta I zalicza się właśnie do nich). Dziś większość z nich jest jednak pusta, to zasługa Rewolucji Francuskiej. Ta zamieniła bazylikę na świątynię rozumu, zaś prochy władców wrzucono do wspólnego grobu.
Wiele z grobowców także rozgrabiono. Resztę najczęściej niszczono, to co przetrwało do dziś zawdzięcza ocalenie francuskiemu archeologowi. Alexandre Lenoir walczył o to, by jak najwięcej z zabytkowych obiektów przenieść do narodowego muzeum zabytków francuskich (otwarte w 1795, podczas szalejącej Rewolucji). Ludwik XVIII podczas restauracji spróbował odtworzyć nagrobki i te rozkradzione przywieźć z powrotem. Prochy poprzedników pochowano w pięciu trumnach w krypcie bazyliki.
Zwiedzanie bazyliki Saint-Denis
Dziś tym samym Bazylika w Saint-Denis jest podwójnie ciekawa jako miejsce narodzenia się gotyku oraz jako unikalna kolekcja królewskich nagrobków. Wiele z nich to rzeźbione podobizny władców. Późniejsi władcy szykowali sobie te grobowce jeszcze za życia, te bardzo często są niesamowitymi dziełami sztuki. Natomiast trzeba pamiętać, że formalnie w znaczeniu rzymskim jest to tylko Bazylika Mniejsza. Bazylika ma długość 108 m, wysokość 29 m. Nad głównym wejściem znajduje się tympanon przedstawiający Sąd ostateczny. Nad jednym z bocznych wejść upamiętniono męczeństwo świętego Dionizego. Absyda w środku została podniesiona tak, by bardziej zwracać uwagę pątników na wystawione relikwie świętego. Poza nagrobkami warto zwrócić uwagę także na witraże. To także element wprowadzony przez Sugera, by oświetlić świątynie. Dziś zaledwie kilka z witraży jest oryginalnych, reszta to rekonstrukcja.
Do samej świątyni można spokojnie dojechać metrem paryskim, linia 13 ma przystanek Basilique de St-Denis. Godziny otwarcia i ceny biletów można sprawdzić tutaj. Warto dodać, że poza bazyliką do Saint-Denis przybywają jeszcze fani sportu. Tu znajduje się Stade de France, czyli stadion narodowy. Filmowo zaś w St. Denis można zobaczyć kompleks studio – La Cité du cinéma, z którym współpracuje Luc Besson (choćby kręcąc „Lucy”). Obecnie kompleks ten można przynajmniej częściowo zwiedzać, gdy są tam zorganizowane jakieś wystawy, nie zawsze filmowe. Niestety część ze studiem najczęściej jest niedostępna dla postronnych zwiedzających. O aktualnej ofercie kulturalnej La Cite du cinema można przeczytać tutaj, tam też znajdują się ceny i inne potrzebne szczegóły.
Jeśli spodobał Ci się wpis, polub nas na Facebooku.
| Szlak francuski | ||
| Saint-Dennis | ||
