Betania, biblijny dom św. Łazarza i dzisiejsza Al-Ajzarijja

Blisko Jerozolimy, po wschodniej stronie Góry Oliwnej, znajdowała się biblijna wieś Betania. Dziś to palestyńskie miasteczko nosi nazwę Al-Ajzarijja (Al-Ajzarija, Al-Eizariya, arab. العيزرية). Jest niewielkie, ale od najstarszych wieków chrześcijaństwa bardzo ważne na szlaku pielgrzymkowym Ziemi Świętej. W końcu to miejsce biblijne wymienione w Nowym Testamencie.

Historia Betanii

Pierwsza osada w tym miejscu powstała gdzieś w VI wieku przed naszą erą. Uczeni do dziś nie rozwikłali znaczenia pierwotnej nazwy, czyli Betanii. Według jednych Betania znaczy tyle co „dom daktyli” lub „dom fig”, innych „dom ubóstwa”. Niektórzy dopatrują się tu jakiejś semickiej gry słów, związanej z przytułkiem. Inna sprawa, że nazwa Betania pojawia się też w innym biblijnym miejscu, czyli nad rzeką Jordan. Nie należy jednak mylić tych dwóch Betanii. W Betanii za Jordanem czyli w Al-Maghtas Jan Chrzciciel ochrzcił Jezusa Chrystusa. Obecnie znajduje się ona w Jordanii, przeszło 30 km w linii prostej od Al-Ajzarijji.

Betania w Biblii

Betania znajdująca się 15 stadiów od Jerozolimy nie była istotnym miejscem w czasach Ewangelii. Została wspomniana na jej łamach przede wszystkim dlatego, że tu mieszkali przyjaciele Jezusa – Łazarz i jego dwie siostry: Maria i Marta. Według Nowego Testamentu Jezus Chrystus zmierzał powoli do swoich przyjaciół w Betanii, ale nim tam dotarł, Łazarz zmarł i został złożony w grobie. Chrystus dokonał cudu wskrzeszając go. Betania i okolice są też wspomniane w momencie, gdy Jezus wkraczał do Jerozolimy, spotkania z Szymonem Trędowatym oraz tuż przed Jego wniebowstąpieniem. Swoją drogą u świętego Łukasza nazwa Betania nie pada, można właśnie odnieść wrażenie, że to jakaś wioska lub przedmieścia Jerozolimy.

Najistotniejsze jednak jest tu ożywienie zmarłego przyjaciela. Z tego co wiemy, sam wskrzeszony Łazarz działał aktywnie w gminach chrześcijańskich, został nawet biskupem dzisiejszej Larnaki lub Marsylii (to dwie alternatywne wersje). Inna wersja: został zabity na zlecenie faryzeuszy.

Pielgrzymki do grobu św. Łazarza

Od zarania chrześcijaństwa Betania była bardzo ważnym miejscem w Ziemi Świętej. Wierni przybywali odwiedzić zarówno dom Łazarza, jak i jego grób zwany Lazarium. Najstarsza dokumentacja pochodzi z czasów historyka Euzebiusza (przełom III i IV wieku). W obu miejscach wzniesiono kościoły, choć sam grób został częściowo zachowany. Najstarszy kościół zbudowano prawdopodobnie w IV wieku, a drugi w VI. Były tu także świątynie w czasach Królestwa Jerozolimskiego. Królowa Melisenda osadziła tu Benedyktynów i zbudowała warownię. W końcu jednak ziemie te wpadły w ręce Arabów. Oryginalne świątynie zostały zniszczone przez trzęsienia ziemi, a także muzułmanów. Ci na ruinie wznieśli meczet.

W 1613 zaczęto wykupywać te ziemie od Arabów. W dużej mierze stał za tym Kustosz Ziemi Świętej, Angelo z Messyny. Udało mu się wykupić grób i uzyskać zgodę na wykucie nowych schodów do groty. Starania o odzyskanie kościoła zajęły lata. Ostatecznie udało się go odzyskać dopiero w 1889. Wówczas też ponownie odsłonięto grób Łazarza, choć nie jest już częścią kościoła.

Kościół św. Łazarza

Obecny kościół św. Łazarza pochodzi z lat 1952 – 1953. Należy do Franciszkanów z Kustodii Ziemi Świętej. Projekt jest nietypowy: świątynia nie ma okien, oświetlona jest jedynie przez otwór w kopule (oculus). Twórcą jest Antonio Barluzzi, odpowiedzialny za wiele ważnych kościołów w Izraelu (nie tylko w Jerozolimie, ale też na przykład na Górze Błogosławieństw).

W ramach kościoła udało się zachować pewne pozostałości po poprzednich budynkach, w tym z czasów benedyktynów. Cześć mozaik pochodzi z czasów bizantyjskich, są też kamienie z czasów krucjat. Niektóre z nich znajdują się poza kościołem, głównie dlatego, iż współczesna świątynia jest mniejsza od historycznej. Natomiast Grób Łazarza, czyli tak zwane Lazarium obecnie znajduje się pod kuratelą wspólnoty muzułmańskiej. Oryginalne wejście zostało zamknięte. W nowym (stworzonym na zlecenie Angelo z Messyny) wstawiono żelazne wrota, zaś wstęp jest płatny.

Al-Ajzarijja czyli Betania: Zwiedzanie

Sama Al-Ajzarijja jest małym, niepozornym miasteczkiem. To właściwie przedmieścia Jerozolimy i tak należy je traktować. Zaś Betania jest przede wszystkim atrakcją dla chrześcijan, przyciąga ruch pielgrzymkowy. Jednak nie jest tak rozpoznawalna jak na przykład Kana Galilejska. Dzięki temu nie ma tu dużej ilości straganów z dewocjonaliami, ot właściwie tylko kościółek.

Jeśli spodobał Ci się ten wpis, polub nas na Facebooku.

Komentarze