LT & NT Najlepiej zachowany amfiteatr starożytności znajduje się w Turcji. Nie jest to ani oblegany Efez, ani słynny Pergamon, ale Aspendos. Zaś teatr prezentuje się naprawdę znakomicie i właściwie jest jedynym fragmentem tutejszego stanowiska archeologicznego, które przyciąga tłumy.
Spis treści
Historia Aspendos
Aspendos to starożytne miasto nad rzeką Eurymedon, grecka kolonia założona około tysięcznego roku przed naszą erą, które na obszarze ówczesnej Pamfilii zajmowało znaczącą rolę. Konkurowało dość mocno z Side, miasto zaś prawdopodobnie założyli Grecy pochodzący z Argos. Aspendos należało do Ateńskiego Związku Morskiego, miało też problemy z Persami, ale przetrwało ich inwazję i potem dalej kwitło. W 467 przed naszą erą zostało wyzwolone przez Kimona z rąk Persów.
Jednak nie był to koniec kłopotów. Po tym jak Aleksander Wielki splądrował Perge, mieszkańcy Aspendos próbowali go przekupić, by nie stacjonował w tym mieście. Mimo posiadanych bogactw, a może właśnie przez nie, odmówił. Bogactwo stało się także zgubą Aspendos w okresie rzymskich podbojów, gdy miasto zostało złupione w 190 roku p.n.e. Warto dodać, że znajdowało się wówczas w Królestwie Pergamonu, które Rzymianie dostali w spadku. Nie pomogło to niestety Aspendos.
Wkrótce jednak nastał czas nowej prosperity, a do naszych czasów zachowały się rzymskie ruiny Aspendos. Teatr powstał za panowania cesarza Marka Aureliusza, podobnie jak wiele innych budynków w mieście. Upadek Rzymu oznaczał także powolny upadek znaczenia Aspendos, choć miasto trzymało się jako tako aż do XIII wieku. W czasach bizantyjskich miasto nazywano Primopolis. W czasie największego rozwoju liczyło 20 tysięcy mieszkańców.
Teatr w Aspendos
Miasto warto odwiedzić głównie dla najlepiej zachowanego teatru starożytnego. Zbudowany na naturalnym zboczu, mierzący 96 metrów szerokości i mogący pomieścić 12 tysięcy widzów (niektóre źródła mówią nawet o 15 tysiącach). Współczesne koncerty mają nawet po 20 tysięcy osób. Ma też 50 metrową fasadę będącą stałą dekoracją na scenie. Jego twórcą był grecki architekt Zenon. Budowę ukończono w 155 roku. Jest on częściowo oparty na wzgórzu, na którym mieścił się akropol, przez to nie wszystkie źródła uznają go za amfiteatr. Dodatkowo sytuację komplikuje fakt, że ma dość pokaźną skene (25 m wysokości, 100 m długości) jak na rzymskie standardy. Natomiast powszechnie uważa się go za budowlę idealną, gdzie świetnie zrównoważono proporcje jego poszczególnych części.
Z tą idealną budowlą wiąże się legenda o powstaniu teatru. Podobno władca Aspendos ogłosił konkurs na budowlę, która najbardziej pomoże miastu. Ostatecznie zbudowano i akwedukt i teatr. Zwycięzca miał dostać córkę władcy za żonę i już wyglądało, że wygra twórca akweduktu. Ale trzeba było jeszcze zlustrować dobrze teatr. Władca stojąc na górze widowni usłyszał głos „córka musi być moja”. Jak się okazało, słowa te wyszeptał twórca teatru, stojąc gdzieś na dole sceny. Władcę zdumiała dopracowana akustyka i budowniczy teatru został zwycięzcą. Ślub odbył się oczywiście w teatrze.
Czasy osmańskie i współczesne
W czasach seldżuckich początkowo używano teatru jako karawanseraju, później przez pewien czas jako pałacu. Teatr jest wykorzystywany jest także w dzisiejszych czasach: od 1994 roku wczesnym latem odbywa się w nim międzynarodowy Festiwal Baletu i Opery w Aspendos. Nawet jadąc do zabytku widać banery reklamujące jakieś imprezy organizowane w teatrze.
Zwiedzanie Aspendos
Pozostałe Aspendos często są pomijane przez odwiedzających. W większości nie odbiegają od wielu innych stanowisk archeologicznych w tej części Turcji. Pozostały tu resztki miasta z bazyliką, stadionem, resztką agory oraz akweduktu. Pomijając ten ostatni, nie jest to jednak nic szczególnego.
Turystycznie jednak istnieje pewna świadomość tego miejsca. Należy tu dodać, że tutaj zaczyna się też jedna z odnóg Szlaku Św. Pawła. To pieszy szlak zaczynający się w Aspendos (lub Perge – druga odnoga) i kończący w Yalvaç. Trasa licząca 500 km częściowo podąża śladami podróży misyjnej św. Pawła do Azji Mniejszej. Kiedyś przyciągała bardziej pielgrzymów, dziś pieszych turystów.
Prace archeologiczne wciąż tu trwają, zaś przedmioty znalezione są wystawione między innymi w Muzeum Archeologicznym w Antalyi. Zresztą stamtąd są organizowane wycieczki do zwiedzania Aspendos. Wycieczki także organizują z Alanyi, w obu przypadkach często są łączone z Perge.
Przy teatrze znajdziemy dość dużą tablicę informacyjną. Przed wejściem znajduje się sporej wielkości parking. Do akweduktu można podjeść, jest otwarty, nie stanowi części stanowiska archeologicznego.
Jeśli uważasz wpis za pomocny lub interesujący polub nas na Facebooku.
| Szlak turecki | ||
| Aspendos | ||
