Jaskinia Ali Sadr, najdłuższa wodna jaskinia

Jaskinia Ali Sadr (ang. Ali-Sadr, per. غار علی صدر) to największa wodna jaskinia na świecie, którą rocznie odwiedzają tysiące osób. Jak w przypadku perskiego bywa, tak i tu oczywiście mamy do dyspozycji inne wersje transkrypcji nazwy Ali Saadr albo Ali Saard. Na miejscu dla turystów udostępniona jest część z dość łatwym do przejścia fragmentem oraz pływaniem w łodziach. Ta atrakcja przyciąga tu duże tłumy Irańczyków, goście zagraniczni z krajów europejskich póki co są rzadkimi bywalcami. Tym bardziej budzą zainteresowanie, ale z drugiej strony to Iran, więc tu ciągle ktoś chce z nami porozmawiać.

Spis treści

Podziemne jeziora w Ali Sadr

Ali Sadr to jaskinia z największym na świecie kompleksem podziemnych jezior i w ogóle jedną z największych jaskiń na świecie (jakiś czas temu uznawano ją za trzecią). Liczy sobie przynajmniej 14 kilometrów długości, przy czym do zwiedzania łodzią i częściowo pieszo dostępne są 4 kilometry. I tu pozostaje kwestia tej najdłuższej i największej jaskini, która jak zwykle jest problemowa, bo zależy jak się liczy. Meksykańska Sac Actun liczy sobie aż 374 km, ale uchodzi już za system jaskiń – cenoty. Jaskinia Mamucia w USA ma 675 km, ale nie uchodzi za jaskinię podwodną, ale jest najdłuższą znaną obecnie jaskinią. Przy nich Ali Sadr jest mikruśne, więc istotna jest tu dokładna kategoryzacja. Z drugiej strony, słynna podziemna rzeka na Filipinach – Puerto Princesa ma „tylko” 8 km.

Największa sala liczy sobie 100 metrów długości, 50 szerokości i do 40 metrów wysokości. Woda w jeziorze pochodzi przede wszystkim z opadów deszczu, więc jej poziom się waha w zależności od ich ilości czy pory roku. Na ścianach widać, do jakiej wysokości stoi niekiedy woda. To też powoduje, że trasa musi czasem być trochę modyfikowana. W niektórych miejscach na gładkiej i wyrównanej podłodze musiano postawić metalowy pomost, by zwiedzający mogli przejść suchą stopą.

We wnętrzu panuje stała temperatura wynosząca około 12 stopni Celsjusza – można więc zmarznąć w Iranie, nawet w środku lata. Stąd zresztą jej nazwa: Ali Saadr w farsi oznacza „zimna”. Dlatego warto wziąć ze sobą coś ciepłego, kurtkę czy sweter. Trzeba też pamiętać, że wchodząc do jaskini dostaniemy kapok, który także należy nosić na sobie. Koniecznie, gdy pływamy. Zresztą wewnątrz bywa mokro, w jednych miejscach kapie woda z góry, inne bywają tymczasowo zalane. Wówczas jeśli wody nie ma zbyt wiele, jak pisaliśmy wcześniej, chodzi się po ustawionych kładkach. Trasa jest świetnie oznaczona, więc nie w sposób się tu zgubić.

Kolorowe oświetlenie jaskini Ali Sadr (Iran)

Powstanie jaskiń

Jaskinie te powstały w okresie jurajskim, a więc 190 – 136 milionów lat temu. Dowody archeologiczne świadczą o tym, że podziemne korytarze były schronieniem dla ludzi już 12 tysięcy lat temu, zaś znalezione inskrypcje zdradzają, że jeszcze w czasach Dariusza I (521 – 485 r. p.n.e.) ludzie znali Ali-Sadr. Używano jej też także jako schronienia w czasach Safawidów (od XVI do lat 30. XVIII wieku). Potem wiedza o podziemnym jeziorze zginęła i ponownie została odkryta dla ludzkości w 1963 roku, gdy lokalny pasterz zaalarmował irańskich grotołazów o znalezionym wejściu do jaskini. Zaczęła się eksploracja komnat i korytarzy, a miejscowi zaczęli łodziami obwozić zaciekawionych turystów po podziemnym jeziorze. Już w dekadę po odkryciu Ali-Sadr zaczął się normalny ruch turystyczny.

Zwiedzanie Ali Sadr

Wejście do podziemi znajduje się w zboczu wzgórza Sari Ghiyeh (farsi: Żółta Skała), w którym kryją się jeszcze jaskinie Sarab i Soubashi, niewykluczone, że połączone z Ali Sadr. Obecnie jest to jedna z głównych atrakcji Iranu, a jej niewielka odległość od Hamadanu (około 75 kilometrów) sprawia, że jest też chętnie odwiedzana przez zagranicznych turystów. Zagranicznych, to znaczy Afgańczyków, Irakijczyków, Azerów, rzadziej Europejczyków.
Zwiedzanie obejmowało spacer przygotowanymi ścieżkami i rejs łodziami z przewodnikiem. I chociaż ten nie mówił po angielsku, miłe panie tłumaczyły dla nas niektóre z historii.

Samo zwiedzanie jaskini nie powinno zająć więcej niż dwie godziny. W wielu miejscach chodzi się samodzielnie własnym tempem, ale kilka razy trzeba przesiąść się na łódki. Oczywiście ilość zależy od wybranej i udostępnionej trasy (to się trochę zmienia). Łodzie są połączone ze sobą linkami, najczęściej prowadzone przez rower wodny z przewodnikiem. Czasem może wybrać sobie pomocnika. Na pewnym etapie zwiedzania po wyjściu z jednej łodzi, wszystkich zatrzymał przewodnik. Zebrał większą grupę i poprowadził ją do następnej przystani przy okazji opowiadając. Była to sala, która miesiąc wcześniej została zalana prawie pod sam strop, więc pokazywał też ślady wody.

Jak dostać się do Ali Sadr

Dojazd do Ali Sadr najwygodniejszy jest z Hamadanu. Wówczas można posiłkować się busem (terminal autobusowy Sefid Abi), ale wtedy liczmy się z tym, że to będzie całodniowy wypad, ze względu także na dopasowanie się do transportu. Jeśli pojedziemy taksówką czy samochodem, wówczas czas przejazdu się skróci. To jest koło godziny jazdy od Hamadanu. Zaś sama jaskinia z pewnością jest jedną ciekawszych atrakcji przyrodniczych Iranu. Piękna i robi fenomenalne wrażenie.