Hum: najmniejsze miasto świata i atrakcja Chorwacji, zwiedzanie

Wśród wielu ciekawych miast w Chorwacji warto zwrócić uwagę na jedno. Najmniejsze miasto nie tylko w Istrii, nie tylko w Chorwacji, czy na Bałkanach, ale najmniejsze na całym świecie. To Hum. Ta wielkość to nie pewnik, sami mieszkańcy mówią, że prawdopodobnie, ale marketingowo działa to dobrze. W każdym razie konkurencji, zwłaszcza znanej, raczej nie ma. Poza wielkością Hum przyciąga również przepiękną, dobrze zachowaną, średniowieczną zabudową. Natomiast jest to bardziej ciekawostka, nie ma tu wielu atrakcji do zobaczenia.

Spis treści

Hum: Historia i wielkość

Oficjalnie Hum jest osadą należącą do miasta Buzet. Uznaje się je natomiast na najmniejsze miasto świata z powodów historycznych: składa się z dwóch ulic, murów miejskich, wieży zegarowej, kościoła Wniebowzięcia Maryi, cmentarza – wszystko, co prawdziwe miasto mieć powinno. Według spisu ludności z 2011 roku, Hum zamieszkuje 21 osób (dane z innych lat są bardziej rozbieżne od – 13 do 25). Przy odrobinie szczęścia można je wszystkie spotkać. Dodatkowo rokrocznie wybierany jest tu burmistrz, co stanowi lokalną tradycję. Całkowita powierzchnia miasta to 0,00099 km², więc jak się porówna to z Vallettą, Monako czy Watykanem, to naprawdę jest to malutkie miejsce. Ale powiedzmy sobie wprost, słowo miasto jest tuz zdecydowanie użyte na wyrost.

Pierwsze wzmianki o Hum pochodzą z początku XII wieku, kiedy figurowało pod nazwą Cholm (zniekształcone włoskie Colmo). Wieża zegarowa pochodzi z XVI wieku.

Głagolica

Być może najważniejszym zabytkiem Hum są kamienne tablice zapisane głagolicą. Jest to najstarsze pismo słowiańskie, którego powstanie przypisuje się świętym Cyrylowi (właściwie Konstanty) i Metodemu. Chociaż do końca nie wiadomo, czy aby głagolica nie jest wzorowana na jakimś starszym piśmie Słowian. Na ścianie kościoła św. Hieronima (Crkva s. Jeronima) odkryto „graffiti” z XII wieku właśnie zapisane w ten sposób. Dziś ten kościół to właściwie cmentarna kaplica, a jednocześnie najważniejszy zabytek w mieście.

W każdym razie po raz pierwszy przekład ksiąg liturgicznych i Pisma Świętego w języku Słowian pojawił się w IX wieku i powstał w okolicy greckich Salonik, gdzie używano jednego ze słowiańskich dialektów. Ciekawostką jest fakt, że Cyryl i Metody uprosili papieża Hadriana II, by zezwolić na język słowiański w liturgii, obok łaciny, greki i hebrajskiego. Papież wydał zgodę, niestety już jego następca zgodę wycofał. Powrót do liturgii łacińskiej wśród Słowian trwał do XII-XIII wieku, ale zakaz używania języka narodowego spowodował ucieczkę większości Słowian pod zwierzchnictwo Bizancjum, a tym samym przyjęcia prawosławia. Humskie tablice pochodzą z drugiej połowy XII wieku i są jednym z najstarszych zabytków głagolicy. Do dziś głagolica jest używana przez Serbów i Chorwatów w liturgii cerkiewnosłowiańskiej.

Zwiedzanie Hum

Poza bramą miejską, najbardziej okazałym budynkiem jest kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny pochodzący w tej formie z początku XIX wieku. Wcześniej znajdowała się tu inna świątynia, którą przebudowano. Zbudowanie wieży wymagało przesunięcia murów, a tym samym rozszerzenia miasta.

I to byłoby całe Hum, najmniejsze miasto świata. Obecnie jest atrakcją turystyczną i wstęp do niego jest płatny. Właściwie to płatny jest parking przed miastem, ale tutaj to na jedno wychodzi. W mieście jest nieproporcjonalnie dużo sklepów z pamiątkami, wśród których można nabyć lokalną nalewkę. W niewielkiej restauracji można się posilić kawą z ciastkiem lub czymś konkretniejszym, na menu lepiej nie wybrzydzać, bo innej knajpy tutaj nie ma. Miasto naprawdę urokliwie, położone pośród istryjskich gór. Idealne miejsce na krótką przerwę w zwiedzaniu Chorwacji, na upartego można je obejść w 20 minut. Dojazd raczej tylko i wyłącznie samochodem i miejscami jest uciążliwy, gdyż trzeba się przedzierać przez kręte i wąskie ulice, szczęśliwie ruch, nawet ten turystyczny, jest tu naprawdę niewielki.