LT & NT Turecka riwiera (tur. Türk Rivierası) od lat należy do ulubionych wakacyjnych kierunków Polaków. Tureckie wybrzeże Morza Śródziemnego posiada szeroką bazę noclegową dla turystów ukierunkowanych na wypoczynek. Głównym portem lotniczym tego rejonu jest Antalya, jednocześnie jest on jednym z bardziej obleganych w całym kraju. Stąd turyści rozjeżdżają się po wybrzeżu, ale samo miasto też może zaciekawić, zwłaszcza, że to jedno z największych miast w kraju, a jego turystyczna część to zaledwie jeden fragment.
Spis treści
Antalya – brama do Riwiery
Tu warto przypomnieć, że riwiera oprócz słonecznych plaż i typowo wakacyjnych atrakcji, oferuje również ciekawostki historyczne i przyrodnicze, które zasługują na poznanie. Antalya bywa więc często bazą wypadową do wielu z nich – Licji (jak Myra), ale też Konyi, czy nawet Kapadocji lub zdecydowanie bliższych atrakcji jak Perge. Jeszcze więcej jest wokół niej małych miejscowości wypoczynkowych, które korzystają z lotniska, jednego z największych w Turcji. To właśnie ono jest często jedynym kontaktem turystów z Antalyą.
Historia Antalyi
Antalya jest stolicą regionu o tej samej nazwie. To ósme co do wielkości miasto w Turcji (prawie 2 miliony mieszkańców w 2018 roku), za to dziesiąte na świecie, gdy wziąć pod uwagę liczbę turystów w ciągu roku (ponad 11 milionów w 2018 r.). Rzesze wczasowiczów przyciąga przede wszystkim piękne wybrzeże Morza Śródziemnego, bogata infrastruktura turystyczna i liberalne podejście do nakazów islamu. Dotyczy to całej riwiery. Jednak oprócz takich wygód i przyjemności, Antalya to także miasto o ciekawej historii w ważnym historycznie regionie na styku kultur, co znajduje odzwierciedlenie w zabudowie starego miasta.
Obszar dzisiejszej Antalyi był zamieszkany od czasów prehistorycznych. W starożytności wybrzeże u podnóża gór Taurus zajmowali kolejno Grecy (od II tysiąclecia p.n.e), krótko królestwo Lidii, a następnie Persja (od VI w. p.n.e), Aleksander Macedoński, helleńska dynastii Seleucydów z Syrii, Pergamon i wreszcie Rzym.
Podwaliny pod miasto Antalya, jakie możemy oglądać dziś, zostały założone przez króla Pergamonu, Attalusa II, około 150 roku przed naszą erą. Miastu nadano nazwę Attalia lub Attalea na cześć władcy. Wkrótce Pergamon został zajęty przez Imperium Rzymskie, formalnie dostali go w spadku, ale tereny i tak sobie podporządkowali. W Antalyi do dziś znajduje się pomnik Attalusa II.
W ostatnim stuleciu przed naszą erą region stał się samodzielną prowincją Pamfilią z miastem Perge jako stolicą. Pamfilia jest położona między prowincjami Licją i Cylicją a górami Taurus i Beydağları. Miasto Attalea, obok Perga, zostało wspomniane w „Dziejach Apostolskich” (Dz 14,25) jako jedno z miejsc, które odwiedzili św. Paweł z Tarsu i Barnaba. Według niektórych źródeł, Attalea w Pamfilii była siedzibą biskupstwa, jednak może być mylone z Attaleą w prowincji Lidia. Wskazywałby na to fakt, że do czasów obecnych istnieje biskupstwo w Yanantepe, czyli dawnej Attalei Lidyjskiej, a nie w Antalyi.
Antalya: Stolica Riwiery Tureckiej
Największy rozkwit miasta Antalyi przypadł na okres Cesarstwa Bizantyjskiego. Stało się stolicą temy Cibyrrhaeots. Tema to podział administracyjny terytorium Bizancjum, a jednocześnie jednostka wojskowa. Cibyrrhaeots obejmowało całe południowe wybrzeże Anatolii po Morze Egejskie, kontrolując szlaki handlowe ze Wschodu na Zachód. Attalia stała się obowiązkowym punktem postoju dla statków kupieckich, gdzie musieli otrzymać pozwolenie na dalszy rejs. W XII wieku stało się także placówką militarną i wywiadowczą na terytorium należącym do Turków Seldżuckich – miasto dostępne było wyłącznie od strony morza. Początek XIII wieku to przeciąganie liny nad miastem między Bizancjum a Seldżukami, by w 1216 roku cały region i Attalia dostały się w ręce Turków. Krótko, w latach 1361 – 1373 miasto należało do Królestwa Cypru.
Podczas tureckiej wojny o niepodległość Antalya była okupowana w latach 1919 – 1921 przez włoskie wojska. Pierwsza połowa XX wieku jest czasem, gdy turecki rząd eliminował mniejszości etniczne. W Antalyi została zamknięta cerkiew ormiańska i żydowska synagoga, a cmentarze należące do tych społeczności zniszczone. Ocalała tylko jedna macewa, którą obecnie można oglądać w miejskim muzeum. Od lat 70. XX wieku miasto intensywnie się rozwijało w kierunku turystyki, które obecnie jest głównym źródłem dochodów Antalyi.
Historyczne centrum Antalyi
Najstarsze zachowane zabytki w mieście pochodzą z czasów rzymskich, są porozrzucane po starym mieście, między późniejszymi budowlami. Kaleiçi, bo tak nazywa się historyczne centrum Antalyi, nosi ślady całej historii miasta, lecz głównie pochodzące z okresu otomańskiego. Nazwę tej dzielnicy można przetłumaczyć jako obszar w obrębie murów zamkowych (tur. Kale – zamek), czym jest w istocie. Panuje tu niezapomniany klimat, który można podziwiać spokojnie spacerując. Jest tam sporo małych hoteli, ale też różnej maści knajp. Tu też toczy się życie nocne.
Jednym z przykładów takich zabytków jest Wieża Hidirlik (tur. Hıdırlık Kulesi) w Antalyi. Powstała w okresie rzymskiego panowania (II wiek naszej ery), nosząca ślady napraw i zmian w okresie seldżuckim i otomańskim. Jej nazwa – Hidirlik – odnosi się do wiosennego islamskiego święta, które tradycyjnie ma miejsce na placu przed tą wieżą.
Brama Hadriana (tur. Üçkapılar – co znaczy tyle, co „Trzy bramy”) to łuk triumfalny wybudowany na cześć cesarza Hadriana, który odwiedził miasto w 130 roku. Łuk ten uchodzi za najpiękniejszy w całej Pamfilii, choć prawdopodobnie brak mu piętra. Pod bramą jest zachowany fragment rzymskiej drogi z głębokimi koleinami po kołach wozów. Jest to też dobre wejście do starszej części Antalyi. Dziś znajduje się przy ruchliwej ulicy Ataturka.
Antayla: Meczety i minarety
Meczet Alā ad-Dīn / Meczet minaretu Yivli (Yivli Minare Cami, Meczet żłobionego minaretu) to jeden z symboli miasta. Wysoka na 38 metrów, charakterystycznie żłobiona wieża minaretu jest częścią meczetu, który w 1230 roku kazał wybudować seldżucki władca Alā ad-Dīn Kayqubād. Meczet ten został zniszczony w wyniku trzęsienia ziemi w XIII wieku, zrekonstruowany w 1373 roku na fundamentach bizantyjskiej bazyliki. Dziś dawny meczet o sześciu kopułach – jeden z najstarszych tego rodzaju w Anatolii – mieści Muzeum Etnograficzne. Według informacji dostępnych w sieci, na minaret można wejść, pokonując 90 schodów. Podczas naszej wizyty był jednak zamknięty.
Drugim słynnym minaretem jest złamany minaret (Kesik Minare), w meczecie Korkut (Korkut Camii). Dziś niestety ten meczet jest w ruinie, ogrodzono go, ale minaret można dotrzeć przez płot. Sam budynek meczetu powstał w II wieku naszej ery i pierwotnie był świątynią, dopiero potem przekształconą w meczet. Inny charakterystyczny meczet to Tekeli Mehmet Paşa (tur. Tekeli Mehmet Paşa Camii) z XVIII wieku.
Antalya: Port
Ciekawym miejscem łączącym historyczną i nową Antalyię jest Plac Republiki i jego okolica. Jest tu charakterystyczna wieża zegarowa, ale też winda do portu. Miasto znajduje się wyżej, do portu można zejść normalnie lub się przejechać. Najstarsza część portu także pochodzi z czasów rzymskich. Zatrzymuje się tu sporo jachtów, ale bez problemu znajdziemy też statki wycieczkowe.
Z samego historycznego centrum można przejść do nowszego centrum. Te jest pełne sklepików i restauracji, a budynki pochodzą z drugiej połowy XX wieku. Tu przenika się życie turystyczne z życiem miejskim Antalyi. Większość budowli nie ma już tureckiego, historycznego charakteru. Przypominają deptaki w wielu miastach zachodnich. Wyróżniają się co najwyżej pewne punkty, jak choćby meczet Murad Pasha (Murat Paşa Camii) z 1570 roku, z trzema kopułami. Słynie on także z kaligraficznych napisów. Co ciekawe, o ile stare miasto przyciąga zarówno turystów jak i Turków, o tyle to nowe centrum jest bardziej tureckie. Zagraniczni goście raczej się tu wyróżniają. Również atrakcje są trochę inne, mniej sklepów z pamiątkami, więcej z gospodarstwem domowym. Można też znaleźć łaźnie tureckie, a nawet hotele z łaźniami.
Wodospad Düden
Turystyczna część, pomijając historyczne centrum, znajduje się raczej na obrzeżach miasta. I to już zupełnie inna okolica, łatwo zapomnieć, że to jest to samo miasto. Tam pobudowano hotele i tam Antalya nie różni się mocno od wielu innych kurortów. Z jednym małym wyjątkiem. To wodospad Düden w parku Düden. Rzeka Düden, której część biegnie pod ziemią, kończy swój nurt w sposób bardzo wyjątkowy: spada z 40-metrowego klifu wprost do Morza Śródziemnego. I jest to bardzo widowiskowe, a przede wszystkim bardzo wyróżniające. Wodospad Düden można oglądać z platformy widokowej w parku o tej samej nazwie bądź z poziomu morza z łodzi wycieczkowej.
Przy wodospadzie znajduje się promenada z dodatkowymi atrakcjami. Formalnie dostęp do wodospadu jest ograniczony płotkiem, by nikomu nie przyszło do głowy skakanie do wody. Jednak nie zawsze powstrzymuje to śmiałków. W tej części Antalyi znajdują się także plaże i parki. Sama Antalya oczywiście ma też bogatą ofertę muzealną, wliczając to muzeum archeologiczne i Ataturka.
Jeśli podobał Ci się wpis, śledź nas na Facebooku.
| Szlak turecki | ||
| Antalya | ||
