Jedyna polska pustynia znajduje się na Śląsku (formalnie częściowo też w Małopolsce). Pustynia Błędowska, bo o niej mowa, to dziś przede wszystkim atrakcja turystyczna oraz obszar chroniony w ramach programu Natura 2000. Przyciąga tak miłośników przyrody, jak i plażowiczów oraz spacerowiczów szukających rekreacji. Zresztą zdecydowanie bardziej piasek tutaj przypomina plażę, niż wydmy.
Co warto zobaczyć na Pustyni Błędowskiej?
Polska pustynia Błędowska
Prawdę mówiąc, jak sobie przypomnimy wydmy w Słowińskim Parku Narodowym lub wydmy Te Paki koło przylądka Reinga, to bardziej przypominają one klasyczne wydmy pustynne, jakie widzieliśmy choćby w Wahiba Sands. Piasek na Pustyni Błędowskiej faktycznie najbardziej przypomina plażę. Brakuje tu muszelek, ale są drobne fragmenty gałązek i innych rzeczy, przez to nie wydaje się taki pustynnie czysty. Taka jest uroda, w końcu nie każda pustynia jest piaszczysta, nawet w okolicy Erg Chebbi fragmenty kamieniste były dużo bardziej rozległe.
Jedni twierdzą, że Pustynia Błędowska jest pochodzenia naturalnego, inni uznają ją za antropogeniczną. Po części obie te wersje są prawdziwe, co wiąże się z ewolucją tego miejsca w czasie. Pierwotna pustynia powstała na wskutek zlodowacenia. Piaski i żwiry zostały naniesione na ten obszar, zaś inne czynniki nie sprzyjały rozwojowi roślinności. Trwało to setki lat. Dopiero potem pojawił się las, który został wycięty w XIII wieku. Górnictwo potrzebowało drewna, więc nikt się tym nie przejmował. Dodatkowo pobór wód gruntowych przyczynił się do osuszenia terenu i tym samym piaski na nowo pojawiły się na powierzchni.
Historia i legendy
Historia pustyni w XX i XXI wieku też jest ciekawa i pełna zwrotów. Przed II wojną światową chciano wydobywać tu piasek. Nie zdążono jednak rozpocząć prawdziwej eksploatacji. W latach 50. – 70. zalesiano i nawadniano ten teren. Obecnie zaś czyni się starania, by przywrócić tu pustynny ekosystem, bardzo unikalny w polskich warunkach. Od 2010 roku nawet karczowano drzewa, a trzy lata później na rok zamknięto ten teren. Przy okazji usunięto też niewybuchy, które zostały tu po wojnie.
Oprócz racjonalnej wersji powstania tej pustyni jest też legendarna. Tu podobno wszystko się zaczęło od kopalni w Olkuszu. Ludzie tym razem nie zniszczyli ekosystemu, ale… wydobywając rudy w kopalniach hałasowali tak mocno, że diabły w Piekle nie mogły wytrzymać. Jeden z nich postanowił zakopać kopalnię. Wziął wór, poleciał nad plaże Bałtyku, napakował piasku i zmierzał w kierunku kopalni. Niestety wór zahaczył o wieżę kościoła w Kluczewie i cały piasek się rozsypał. Tak powstała „polska Sahara”.
Pustynia Błędowska i kino
Pustynia Błędowska jest swego rodzaju ewenementem przyrodniczym w naszym kraju, co także wykorzystano w kinie. Filmowo najbardziej znany jest oczywiście „Faraon” (1966) Jerzego Kawalerowicza. Pustynia zagrała obok prawdziwego Egiptu i Uzbekistanu. Kręcono tu także między innymi „Na srebrnym globie” (1988) Andrzeja Żuławskiego oraz „Czterech pancernych i psa”.
Zwiedzanie Pustyni Błędowskiej
Dziś pustynia pełni rolę turystyczną i rekreacyjną. W 2018 roku wzniesiono tu kompleks Róża Wiatrów, w którego skład wchodzą altany i molo, jak również wiele tablic informacyjnych. Te także są umieszczone w niektórych miejscach na szlaku przez pustynię. Pustynia jest otoczona lasem, co tworzy niecodzienny klimat tego miejsca. Dziś las nawet dzieli pustynię na dwie części: turyści najczęściej przybywają do tej większej .
Poza Różą Wiatrów jest tu kilka innych punktów widokowych, jak choćby Czubatka. To wzniesienie w miejscowości Klucze. Z 382 m n.p.m. mamy widok z góry na pustynię. Trochę niższa jest Dąbrówka (355 m n.p.m.) w miejscowości Chechło.
Ciekawostki
Czasem można spotkać informację, że Pustynia Błędowska jest największą pustynią w Europie. W takim wypadku warto doczytać to, co jest małym druczkiem, czyli jakie kryteria przyjęto. Polska pustynia ma powierzchnię 33 km², podczas gdy choćby hiszpańska Tabernas ma 280 km², tyle że ona nie jest pustynią piaszczystą. Zaś ukraińskie Piaski Aleszkowskie o powierzchni 161 km² bywają uznawane za półpustytnię. Warto dodać, że poza lotnymi piaskami czasem występuje to fatamorgana i burze piaskowe.
Natomiast po dawnym poligonie można zobaczyć wystawione tu działa. Obecnie bardziej służą dzieciom. Widzieliśmy także jeżdżących konno, w okolicy można zapisać się na tego typu atrakcje. Dziś teren pustyni jest przede wszystkim miejscem rekreacyjnym, a ludzie przyjeżdżają tu na spacery nawet zimą. Natomiast latem jest to faktycznie bardzo unikalne miejsce na polskiej mapie, no i z filmową historią.
- Wizyta na pustyni Błędowskiej to około 2-3 godziny by spokojnie tu pochodzić. Więcej, gdy chce się tu trochę odpocząć, mniej gdy tylko popatrzeć.
- Najłatwiej dotrzeć z Katowic.
- Wycieczek po okolicy można szukać na GetYourGuide.
- W przypadku samodzielnego przejazdu samochód można wynająć tutaj.
- Jeśli spodobał Ci się wpis śledź nas na Facebooku, podziel się wpisem lub zapisz do newslettera.
| Polska | ||
| Pustynia Błędowska | ? |
