LT & NT Rijeka (wł. Fiume) to po chorwacku „rzeka”. Tak też nazywa się trzecie największe miasto w kraju, a przy okazji największy port handlowy Chorwacji i ważny ośrodek przemysłowy. Jeśli chodzi o zabytki, to miasto to największą świetność przeżywało w średniowieczu, późniejsza historia mocno odbiła na nim swój ślad i to niestety widać.
Spis treści
Rijeka – rys historyczny
Miejsce to było zamieszkane jeszcze w czasach neolitycznych. Najstarsza osada to celtycka Tharsatica. Znajdowała się ona na wzgórzu Trsat. Dziś wznosi się na nim XIII-wieczna twierdza Trsat (Trsaska Gradina), którą doskonale widać wjeżdżając do Rijeki. Jest to także dobry punkt widokowy. Sam zamek mocno ucierpiał podczas trzęsienia ziemi w 1750 roku i dziś nie prezentuje się tak okazale. Znajduje się tu także sanktuarium maryjne (największe w zachodniej Chorwacji). Według legendy, w roku 1291 pojawił się tu cudownie dom Maryi i Józefa, który po trzech latach przetransportował się do włoskiego Loreto. Na wzgórze można dotrzeć schodami z XVI wieku.
W czasach rzymskich wznosiło się tu miasto Flumen. Jednak lokalizacja okazała się wówczas niezbyt szczęśliwa. Osada przechodziła z rąk do rąk. Rządzili nią Ostrogoci, Bizancjum, Lombardowie i Awarowie. Twierdzę Trsat zdobyły także wojska Karola Wielkiego. Potem miasto należało do Chorwacji (i Węgier, w związku z unią personalną). W 1288 roku w Rijece podpisano „Vinodolski kodeks”, czyli regulację praw i obyczajowości, jedną z pierwszych takich regulacji w ówczesnej Europie. Do dziś przetrwała tylko jej XVI-wieczna kopia.
Rijeka rywalizowała nawet z Wenecją, ale w 1466 roku została kupiona przez Fryderyka III Habsurga, arcyksięcia Austrii. W jej rękach, z małymi przerwami, pozostała aż do I wojny światowej. Choć warto dodać, że w XIX wieku i latach 20. następnego stulecia, miała status wolnego miasta (zależnego od Cesarstwa Austrowęgierskiego). Później wcielono ją wpierw do Włoch, potem do Jugosławii. Miasto poniosło ogromne straty w czasie II wojny światowej. Doświadczył je mocno także rozpad Jugosławii. W przypadku Rijeki nie toczyła się tu zażarta wojna, ale miasto podupadło ekonomicznie. Z 80 tysięcy robotników potrzebnych było zaledwie 5 tysięcy.
Rijeka, miasto przemysłowe
Dziś miasto nie robi specjalnego wrażenia, zwłaszcza gdy porówna się je z atrakcyjniejszymi rejonami kraju. Część budynków ma faktycznie cięższy, austriacki styl. Obecnie jednak jest najważniejszym portem handlowym Chorwacji, posiada także rozwinięty przemysł, choć nie jest to duże ani ludne miasto, liczy mniej niż 150 tysięcy mieszkańców (stan na 2011 rok). Można obejrzeć sobie z daleka potężny port. W nocy żurawie portowe są kolorowo oświetlone.
Podobnie jak w pobliskiej Istrii, tak i tu wpływy włoskie są zauważalne, ale w czasach Jugosławii próbowano je zatrzeć. Aż do 2018 roku język włoski był zakazany. Dziś znów Rijeka oficjalnie jest dwujęzyczna. Zresztą wśród turystów jest bardzo dużo Włochów, a pizza tutaj jest naprawdę dobra.
Karnawał i kultura w Rijece
Jeśli chodzi o kulturę, to warto wspomnieć o karnawale. Choć go nie widzieliśmy (byliśmy w innym okresie), to jednak trudno o nim nie usłyszeć/przeczytać. Największa impreza karnawałowa w Chorwacji. Zwyczaj oczywiście pochodzi z Wenecji, zresztą w czasie maskarady jest kilka nawiązań do niej. Charakterystycznym elementem jest dzwonnik – Halubajski zvončari, którego zadaniem było odpędzanie złych duchów, co jest zwyczajem pochodzącym jeszcze z czasów pogańskich. Z drugiej strony karnawał zaszczepili Wenecjanie, więc mamy tu ciekawy synkretyzm. Inna postać często się przewijająca to sługa Wenecjan. Karnawał i przede wszystkim dzwonnicy znajdują się na niematerialnej liście UNESCO. W 2020 roku Rijeka ma być Europejską Stolicą Kultury. Swoją drogą również LOT uruchamia połączenia bezpośrednie do Rijeki.
Tu warto wspomnieć o filmowych aspektach miasta. Rijeka pojawiła się w filmach „Bodygourd i żona zawodowca” (2021) Patricka Hughesa (wykorzystano port) czy serialu „Wichry wojny” (1983).
Centrum Rijeki
Życie koncentruje się wokół ulicy, a właściwie promenady Korzo. Wokół tego deptaka jest mnóstwo knajpek, sklepów i turystów, jak również wypoczywających mieszkańców pośród secesyjnych kamienic. Wieczorem stare centrum z barokową wieżą zegarową robi wrażenie tętniącego życiem miasta.Wieża zegarowa jest jednym z symboli miasta.
Drugim jest czterokondygnacyjna krzywa wieża. Nie tak słynna i nie tak krzywa jak ta w Pizie. To właściwie dzwonnica Kościoła Wniebowstąpienia Najświętszej Marii Panny. Przechył jest zauważalny gołym okiem.
Ze świątyń warto zajrzeć do kościoła Matki Boskiej z Loudres (ma bardzo ciekawe inspirowane muszlami kropielnice). Bardzo ładna jest też barokowa katedra św. Wita; to monumentalna rotunda, którą budowano przeszło 100 lat. Nieopodal zaś znajduje się robiący wrażenie z zewnątrz budynek muzeum morskiego i wybrzeża Chorwacji (chor. Pomorski i povijesni muzej Hrvatskog primorja Rijeka).
Dla nas Rijeka była przede wszystkim kolejnym przystankiem na trasie, połączonym z krótkim zwiedzaniem. Szczególnie zainteresował nas (i przyciągnął) nocleg w botelu Marina – pierwszy w Chorwacji hotel na statku.
Jeśli spodobał Ci się wpis, polub nas na Facebooku.
| Szlak chorwacki | ||
| Rijeka | ||
